Posted by r.welters | 8 June 2024 | Zacht Gras 2023-2024 |
Vorige week zaterdag was het 70 jaar geleden dat Egidius Joosten Fortuna ’54 oprichtte. Was Fortuna ’54 ook de eerste profclub in Nederland? We gingen op zoek naar een antwoord.
Als je daarover nadenkt, borrelt de vraag op: wanneer is er überhaupt sprake van een profclub? We beginnen alsvolgt: de eerste club die is opgericht met de expliciete doelstelling betaald voetbal te spelen.
Als je die definitie hanteert, moet je tenminste terug naar 9 augustus 1921, als in Amsterdam de beroepsvoetbalclub ‘Amsterdam’ wordt opgericht. De club stelt zich ten doel vriendschappelijke duels in binnen- en buitenland te spelen. Uit de recettes zal de club spelers betalen.
Leuk en aardig, maar een bal zal er in Amsterdam nooit rollen. De NVB ( de ‘K’ verwerft de KNVB pas in 1929), die walgt van profvoetbal, ligt dwars en aangezochte spelers haken onder druk af.
Kun je een club die nooit een speler onder contract had (laat staan betaalde) en nooit een wedstrijd afwerkte daadwerkelijk een profclub noemen?
We vinden van niet, al was het maar omdat anders Sporting Limburg een club was. Dat gaat echt een brug te ver!
Per 1 juli 1968 fuseerden Fortuna ’54 en RKSV Sittardia tot FSC
We moeten onze definitie van een profclub aanscherpen: de eerste club die is opgericht met de expliciete doelstelling betaald voetbal te spelen en die ambitie waarmaakte.
In 1934 wordt het opnieuw spannend voor de KNVB, die nog steeds walgt van profvoetbal. Er wordt namelijk een concurrerende bond opgericht: de Eerste Nederlandsche Beroepsvoetbal Bond (ENBB). De naam maakt de plannen van de ENBB duidelijk.
Op 26 juli 1934 organiseert de ENBB een profduel tussen twee gelegenheidsteams uit Den Haag en Rotterdam, waarvoor de ENBB spelers rekruteert van clubs aangesloten bij de KNVB. Het Haagse gelegenheidsteam wint met 4-2.
De ENBB hoopt dat er animo ontstaat voor profvoetbal, maar de KNVB pareert ook deze aanval. Er zijn geen clubs, wellicht onder druk van de KNVB, die interesse tonen. Exit ENBB.
Het duel in juli 1934 was het eerste profduel in Nederland, maar omdat het duel niet werd betwist door clubs, gaat onze zoektocht verder.
Per 1 juli 1970 veranderde de naam van FSC in Fortuna SC
Een kleine twintig jaar later komt de volgende aanval op het KNVB amateurbastion. Deze maal met succes. Op 20 december 1953 wordt de Nederlandse Beroeps Voetbal Bond (NBVB) opgericht. De KNVB zette meteen de hakken in het zand en leek vanwege intern gebakkelei bij de NBVB weinig te duchten te hebben van deze nieuwe bond.
Dat veranderde toen Egidius Joosten zich ermee ging bemoeien. Joosten zette de NBVB opnieuw op de rails en trapte daadwerkelijk een profcompetitie uit de grond. De KNVB kon zijn bloed drinken, maar daar had Joosten verder lak aan.
Joosten is zonder meer een pionier van betaald voetbal in Nederland. Zonder hem had het langer geduurd. We vinden dat Fortuna Sittard zich in het verlengde van Fortuna ’54 en Egidius Joosten dan ook met recht mag afficheren als pionier van het Nederlandse (betaalde) voetbal.
Pioneers of Dutch (professional) football
Terug naar de zoektocht naar de eerste profclub. De profcompetitie startte met tien teams. Nu wordt het dus interessant. Hieronder de oprichtingsdata van de tien clubs die zich het spelen van profvoetbal expliciet als doel stelden en dat ook daadwerkelijk waarmaakten.
Hebben we een winnaar? Is Sportclub Venlo ’54 dan de oudste profclub?
Ook daar kun je weer vraagtekens bij plaatsen. Profclub Venlo (later Sportclub Venlo ’54) werd opgericht op de dag dat de NBVB werd opgericht. Had Venlo de ambitie op 21 december 1953 te spelen?
Het lijkt erop dat de NBVB aanstuurde op een start van de profcompetitie bij aanvang van het seizoen 1954/55. De NBVB had dan nog een maand of zes om de competitie op poten te zetten. Belangrijker, geïnteresseerde clubs hadden een maand of zes om een begroting rond te krijgen, spelers te rekruteren en een accommodatie te vinden.
Sommige clubs gingen eerst op zoek naar sponsoren en als dat lukte, gingen ze over tot oprichting. Andere clubs kozen de omgekeerde weg, zoals Sportclub Venlo ’54. Dat laat onverlet, dat geen van deze clubs de ambitie had om met betaald voetbal te starten voor 1 juli 1954, de start van het seizoen 1954/55.
Per 1 juli 1979 veranderde de clubnaam van Fortuna SC in Fortuna Sittard
We moeten onze definitie dus opnieuw aanscherpen: een club die is opgericht met de expliciete doelstelling betaald voetbal te spelen en die ambitie als eerste waarmaakte.
Rijst onmiddellijk een nieuwe vraag: wanneer is er sprake van het waarmaken van de ambitie?
(1) De dag dat spelers hun eerste loonstrookje ontvingen?
De NBVB adviseerde clubs om spelers een vast salaris van 20 gulden per week te betalen plus variabele beloning afhankelijk van de resultaten (40 gulden voor winst; 20 gulden voor een gelijkspel; 10 gulden bij een nederlaag) en bezochte trainingen (5 gulden voor een bezochte training).
De clubs hielden zich hier min of meer aan, alhoewel er vast tekengeld gevloeid zal zijn!
Belangrijker, alle clubs hadden op 1 juli een of meerdere spelers onder contract, dus startten betalingen op hetzelfde moment. Daar geen verschil.
(2) De dag dat spelers de eerste training afwerkten, waardoor werknemers voor het eerst arbeid verrichtten?
BV De Graafschap hield als eerste een training. Fortuna ’54 als tweede een paar dagen later.
Is De Graafschap dan de eerste profclub, omdat de spelers als eerste op een trainingsveld verschenen?
Dit soort muggenzifterij lijkt ons weinig zinvol.
Wat ons betreft is de eerste profclub in Nederland er niet een, het zijn er tien.
